De distributieovereenkomst is niet in de wet geregeld. Dit in tegenstelling tot de agentuurovereenkomst die wel bij wet is geregeld en veel dwingendrechtelijke bepalingen bevat. In essentie is de distributieovereenkomst, de overeenkomst waarbij de distributeur producten van de leverancier binnen een bepaald gebied verkoopt. Een distributeur handelt over het algemeen in zijn eigen naam en voor zijn eigen rekening en risico terwijl een agent bij een agentuurovereenkomst juist in naam en voor rekening en risico van de leverancier of principaal handelt. Omdat de distributieovereenkomst als zodanig niet bij wet is geregeld, valt men terug op de algemene beginselen van het overeenkomstenrecht van het Burgerlijk Wetboek. Dit betekent bijvoorbeeld dat de wet niet voorschrijft dat de distributieovereenkomst schriftelijk dient te zijn. De distributieovereenkomst kan ook mondeling zijn overeengekomen. Correspondentie, gedragingen en handelingen van partijen kunnen in samenhang beschouwd ook een distributieovereenkomst met zich meebrengen. Het is echter van belang om te beseffen dat gelet op de feiten en omstandigheden een overeenkomst getiteld ‘distributieovereenkomst’ of een mondelinge distributieovereenkomst in feite een agentuurovereenkomst zou kunnen zijn met als gevolg dat partijen onderworpen zijn aan de dwingendrechtelijke bepalingen van de agentuurovereenkomst.
Vaak voorkomende onderwerpen van de distributieovereenkomst zijn: het distributiegebied of territorium, de exclusiviteit van de distributeur, omzet targets of andere doelstellingen waaraan de distributeur moet voldoen, marketingafspraken en rechten van intellectuele eigendom (licenties), prijsafspraken, betalingsvoorwaarden, leveringsvoorwaarden, duur en beëindiging van de distributieovereenkomst en het toepasselijke recht.
Bij de distributieovereenkomst hebben partijen veel vrijheid bij het overeenkomen van de wederzijdse rechten en verplichtingen van de distributie. Deze contractsvrijheid is echter beperkt door de algemene beginselen van het verbintenissenrecht, zoals het belangrijke beginsel van de redelijkheid en billijkheid. Bovendien zal de distributieovereenkomst in overeenstemming dienen te zijn met de toepasselijke (EU) mededingingsregels.
De beëindiging van de distributieovereenkomst is een vaak voorkomende oorzaak van procedures. Omdat het Burgerlijk Wetboek geen regeling kent voor de distributieovereenkomst en daardoor ook geen regeling kent voor de beëindiging daarvan, valt men terug op jurisprudentie. Een eenzijdige opzegging van een distributieovereenkomst aangegaan voor een bepaalde tijd is in het algemeen niet mogelijk tenzij dit is overeengekomen. Een distributieovereenkomst aangegaan voor onbepaalde tijd kan eenzijdig worden opgezegd met inachtneming van een redelijke opzegtermijn. De redelijkheid van deze opzegtermijn hangt af van de specifieke feiten en omstandigheden van de zaak. Omstandigheden die de duur van deze opzegtermijn kunnen beïnvloeden zijn: de duur van de distributieovereenkomst, de investeringen van de distributeur, het aantal werknemers die de distributeur zal dienen te ontslaan als gevolg van de opzegging, de afhankelijkheid van de distributeur ten opzichte van de leverancier of principaal, de reden van beëindiging, het gerechtvaardigd vertrouwen op het continueren van de distributieovereenkomst, etc. Opzegtermijnen kunnen variëren van enkele maanden tot (hoewel uitzonderlijk) een jaar. Het is van belang te beseffen dat ook al zijn opzegtermijnen overeengekomen, deze opzegtermijnen door de rechter kunnen worden gepasseerd indien geoordeeld wordt dat deze opzegtermijnen onder de gegeven omstandigheden onredelijk zijn en dat bijvoorbeeld een langere opzegtermijn in acht moet worden genomen. De distributeur kan onder omstandigheden vergoeding van schade vorderen van de leverancier of princiaal ten gevolge van gedane investeringen met het oog op het continueren van de distributieovereenkomst.
Anders dan de agentuurovereenkomst is de distributieovereenkomst niet aan dwingendrechtelijke vormvoorschriften gebonden. Dit geeft partijen bij het aangaan van de distributieovereenkomst veel vrijheid. In geval van een conflict of een dreigend conflict is het echter niet altijd duidelijk of de wederzijdse rechten en verplichtingen in rechte ook stand zullen houden. Zo kan het zelfs mogelijk zijn dat de distributieovereenkomst in de praktijk een agentuurovereenkomst blijkt te zijn. Het is daarom raadzaam om u als distributeur maar ook als leverancier of principaal eerst te laten adviseren alvorens een distributieovereenkomst aan te willen gaan danwel deze juist te willen beëindigen.
Heeft u vragen over de agentuurovereenkomst of heeft u andere ondernemingsrechtelijke vragen, neem dan contact op met Peter Keegstra tel.: 020-334 26 19 / e-mail: pkeegstra@kernadvocatuur.nl